انوشیروان بن خالد
اَنوشیرَوانِ بْنِ خالِد، ابونصر شرفالدین (۴۵۹-۵۳۲ یا ۵۳۳ق/ ۱۰۶۷- ۱۱۳۸ یا ۱۱۳۹م)، دیوانسالار و وزیر شیعى سلجوقیان عراق و المسترشد خلیفه عباسى.
او اصلاً از قریه فین کاشان بود، اما در ری زاده شد. سپس به بغداد رفت و به تکمیل تحصیلات خود پرداخت. منابع تنها از یکى از استادان او در حدیث به نام ابومحمد عبدالله بن حسین کامخى ساوی نام بردهاند .
انوشیروان ظاهراً در جوانى در دستگاه دیوانى خواجه نظامالملک دبیری آموخت و پس از قتل نظامالملک به فرزند وی مؤیدالملک پیوست و در سفر به ری، وی را همراهى کرد. او پس از قتل مؤیدالملک به دست برکیارق، به بصره رفت و مدت ۳ سال در آن دیار ماند. چون سلطان محمد بن ملکشاه به تخت نشست (۴۹۹ق)، چندی مقام خزانهداری وی را در اصفهان بر عهده گرفت؛ سپس در وزارت ضیاءالملک احمد بن نظامالملک به ریاست دیوان عَرْض منصوب شد.وی در اواخر حیات سلطان محمد، بىآنکه عنوان وزارت داشته باشد، از سوی صاحب منصبان سلجوقى اداره امور را به دست گرفت.
انوشیروان در آغاز وزارت شمسالملک عثمان بن نظامالملک (۵۱۵ -۵۱۷ق) ریاست دیوان عرض را برعهده داشت؛ اما براثر سعایت دشمنانش در ۵۱۶ق/۱۱۲۲م به زندان افتاد. پس از رهایى از زندان، چندی در اصفهان به سر بود و سپس راهى بغداد شد.
در ۵۲۱ق سلطان محمود، انوشیروان را به وزارت گماشت، اما به سبب ناتوانى در پیشبرد امور، ابوالقاسم درگزینى برجای وی بر مسند وزارت نشست.
انوشیروان در اواخر سال ۵۲۶ق به جای شرفالدین ابوالقاسم على بن طراد زینبى به وزارت المسترشد خلیفه عباسى رسید. اما در ربیعالاول ۵۲۸/ ژانویه ۱۱۳۴ برکنار شد. پس از خروج از بغداد به اسارت امرای هوادار داوود بن محمود، مدعى دیگر تاج و تخت سلاجقه درآمد و پس از رهایى به همدان رفت و وزارت سلطان مسعود را برعهده گرفت.
پس از چندی، سلطان مسعود که منشأ آشفتگیهای امور را دیوان وزارت مىپنداشت، او را از وزارت برکنار کرد. پس از این، انوشیروان به بغداد بازگشت و تا پایان عمر گوشهنشینى اختیار کرد و در همانجا درگذشت.
انوشیروان با شاعران و ادیبان و به ویژه با ابوالقاسم عبدالله بن ابى محمد حریری، صاحب مقامات معاشرت داشت و آنان را مىنواخت. از مشهورترین شاعران ستایشگر انوشیروان مىتوان به حیص بیص و ابوبکر ارجانى اشاره کرد.
انوشیروان کتاب مشهوری به زبان فارسى درباره شرح حال خود، دیوانسالاران و بخشى از تاریخ سلاجقه به نام نفثه المصدور تألیف کرد که نام آن در مآخذ، به صورتهای گوناگون آمده است. عماد کاتب آن را با عنوان نصرهالفتره و عصره الفطره به عربى ترجمه و تکمیل کرد. اینک از اصل کتاب نفثه المصدور و ترجمه عمادکاتب نشانى در دست نیست و تنها تلخیصى از آن که به دست بنداری اصفهانى در ۶۲۳ق/۱۲۲۶م فراهم آمده، بر جای مانده است.
نفثه المصدور انوشیروان را از نظر زمانى مىتوان نخستین تألیف درباره تاریخ سلاجقه به شمار آورد و از آنجا که مؤلف در مقام وزیر و دیوانسالار سلاجقه خود شاهد و ناظر بسیاری رویدادها بوده، جایگاهى خاص دارد. مؤلف مرزبان نامه، نفثه المصدور انوشیروان را در کنار کتابهایى چون کلیله و دمنه، سندبادنامه، عتبهالکتبه و ترجمه تاریخ یمینى، از آثار برجسته نثر پارسى برشمرده، و نیز در توصیفى از ویژگیهای این کتاب، سخن انوشیروان را «ایجازی از باب اعجاز» دانسته است.
Error: API requests are being delayed. New posts will not be retrieved for at least 5 minutes.
There may be an issue with the Instagram access token that you are using. Your server might also be unable to connect to Instagram at this time.
Click here to troubleshoot.
مرداد ۱۴, ۱۴۰۲ ۰
اعضای هیئت رئیسه سال سوم دوره...تیر ۱۰, ۱۴۰۲ ۰
اجتماع بزرگ عید غدیر در فین با...خرداد ۳۱, ۱۴۰۲ ۰
به مناسبت سالروز ازدواج حضرت علی...خرداد ۲۹, ۱۴۰۲ ۰
تیم والیبال هیئت شاهزاده علی...خرداد ۲۷, ۱۴۰۲ ۰
فیلم سینمایی «غریب» در راستای...آذر ۰۶, ۱۳۹۶ ۱۳
آبان ۲۵, ۱۳۹۵ ۰
آبان ۲۳, ۱۳۹۵ ۱
اردیبهشت ۱۶, ۱۳۹۵ ۰
بهمن ۰۸, ۱۴۰۲ ۰